IVF

IVF is de afkorting van in-vitrofertilisatie. De bevruchting van een eicel vindt hierbij plaats buiten de baarmoeder. Bij een IVF-behandeling worden de zaadcellen, in een laboratorium, in de buurt van een eicel gelegd. De zaadcellen gaan dan zelf naar eicel toe en bevruchten zo de eicel. De behandeling lijkt erg op een ICSI behandeling, met als verschil dat bij ICSI de zaadcel rechtstreeks in de eicel wordt geplaatst. IVF wordt vooral ingezet als stellen na enige tijd nog niet zwanger zijn geworden door middel van andere behandelingen, of als er een medische oorzaak is voor een onvervulde kinderwens. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ernstige endometriose of niet goed werkende eileiders. 

Behandeling

1. In eerste instantie zullen er meerdere eicellen tot rijping moeten komen. Bij een normale cyclus komt er één eicel tot rijping, maar voor IVF is het wenselijk als dit er meer zijn. Zo kunnen er namelijk meerdere eicellen tegelijkertijd uit de eierstokken worden gehaald (zie stap 2). De eicellen worden door middel van hormoonstimulatie tot rijping gebracht. Hierbij wordt het hormoon FSH extra gestimuleerd. In het ziekenhuis wordt met echo's de groei van de eicellen bijgehouden.
2. Als er genoeg eicellen rijp zijn, worden de eicellen uit de eierstokken gehaald. Dit gebeurt door middel van een follikelpunctie. Met een dunne naald worden de eicellen uit de follikels gezogen. De arts kan zien wat er gebeurd met behulp van een echo, die tijdens de punctie op een scherm zichtbaar is. Alles bij elkaar duurt dit een paar minuten. Het is in sommige gevallen mogelijk om de ingreep onder narcose te ondergaan. Dit kun je bespreken met de behandeld arts. De eicellen die uit de eierstokken zijn gehaald worden naar het laboratorium gebracht.
3. Iets voor of iets nadat de eicellen uit de eierstokken zijn gehaald, moet de man sperma inleveren bij het laboratorium. Zowel de eicel als de zaadcellen worden voorbereid op een bevruchting. 
4. In het laboratorium worden de eicel en de zaadcellen in een petrischaaltje gelegd. De eicel waar de zaadcellen bij zijn gelegd wordt direct daarna in een kweekschaaltje in de broedstoof gelegd. In de broedstoof wordt de celdeling opgang gebracht. Na één dag is duidelijk of de bevruchting is geslaagd en of er een embryo groeit. Er zijn strenge protocollen om te voorkomen dat er verwisselingen plaatsvinden.
5. Na twee tot vijf dagen worden maximaal twee embryo's teruggeplaatst in de baarmoeder. Dit wordt gedaan door middel van een dun slangetje. In de meeste gevallen is dit pijnloos. Alle embryo's die niet direct gebruikt worden, zullen worden ingevroren. Deze worden bij een volgende menstruele cyclus teruggeplaatst. Als het embryo is teruggeplaatst, moet het zich gaan innestelen in de baarmoeder. Als er na ongeveer twee weken geen menstruatie heeft opgetreden, kun je een zwangerschapstest doen.

De meeste zorgverzekeringen vergoeden een maximum van 3 IVF-puncties. Bij één IVF-punctie kunnen er dus meerdere eicellen uit de eileiders worden gehaald. Alle goede eicellen die met de punctie uit de eierstokken zijn gehaald, worden in het laboratorium bevrucht. Degenen die niet worden teruggeplaatst worden ingevroren. Deze embryo's kunnen later weer worden teruggeplaatst. Zo kan je drie IVF puncties ondergaan, maar zijn er meer terugplaatsingen mogelijk. Dit is afhankelijk van het aantal eicellen, bevruchtingen en de kwaliteit van de embryo's. 

De laatste jaren is er in de wetenschap een discussie over het moment waarop een embryo moet worden teruggeplaatst. Op dit moment worden in Nederland de meeste embryo's na 3 dagen teruggeplaatst. Er zijn echter recente studies waaruit blijkt dat het misschien beter is om dit pas na 5 dagen te doen. Om een antwoord te krijgen op de vraag wat het beste moment is, is er een grote studie opgezet. Bij de ene groep wordt de embryo na 3 dagen teruggeplaatst, bij de andere groep na 5 dagen. Veel Nederlandse klinieken en ziekenhuizen doen mee aan het onderzoek. Je kunt uiteraard zelf kiezen om mee te doen aan het onderzoek, dit is niet verplicht. Als je meedoet, wordt je willekeurig in een groep ingedeeld. Je kunt met je arts alle details van de studie bespreken, als het ziekenhuis waarin je de behandeling volgt meedoet aan het onderzoek.  

OHSS

De kans op eventuele gezondheidsrisico's bij een IVF behandeling zijn klein. Toch willen wij de meest voorkomende risico's behandelen. Ongeveer 2% van de vrouwen krijgt te maken met OHSS. Dit is de afkorting van Ovarieel Hyperstimulatie Syndroom. Bij OHSS worden de eierstokken te veel gestimuleerd om eicellen te laten groeien. Er kan dan vocht in de buikholte terecht komen. Dit kan klachten geven zoals ernstige buikpijn, misselijkheid en een toename van de buikomvang. Het wordt aangeraden om met deze symptomen contact op te nemen met het ziekenhuis. Soms is er een opname in het ziekenhuis nodig, waar in de meeste gevallen een vochtinfuus verlichting kan geven.

Zwangerschap

Ongeveer 50% van de stellen wordt zwanger door een IVF-behandeling. De kans op succes verschilt per persoon en is vaak afhankelijk van de achterliggende oorzaak. Bij een fertiliteitsbehandeling zoals IVF is de kans op een meerlingzwangerschap iets groter. Dit is zeker het geval als er twee embryo's worden teruggeplaatst. Omdat er aan een meerlingzwangerschap gezondheidsrisico's zijn verbonden, kiezen steeds meer ziekenhuizen er voor om één embryo terug te plaatsen. 

Uit onderzoek is gebleken dat de kans op een miskraam bij een IVF behandeling iets groter is dan bij een 'natuurlijke' bevruchting. In de eerste 14 weken van de zwangerschap komt in ongeveer 15 tot 20% van de gevallen een miskraam voor. Normaal gesproken is de kans ongeveer 10%. Het aantal miskramen bij ICSI en IVF is ongeveer gelijk. Na 14 weken is de kans op een miskraam nog maar erg klein en gelijk aan het percentage van natuurlijke zwangerschappen.